Arteterapia – terapeutyczne właściwości sztuki

Arteterapia – terapeutyczne właściwości sztuki

0

Arteterapia to jeden z rodzajów psychoterapii, który posługuje się sztuką i twórczością. Mówiąc w skrócie, jest to po prostu leczenie sztuką. Termin „arteterapia” pochodzi od angielskich słów „art therapy”, a po raz pierwszy użył go artysta z Wielkiej Brytanii – Adrian Hill. Jedną z pierwszych osób, które zaczęły posługiwać się tym określeniem była również amerykańska psychoanalityczka – Margaret Naumburg. Na czym polega arteterapia? Jakie metody są podczas niej stosowane? Jakie problemy oraz dysfunkcje można leczyć dzięki sztuce i twórczości? Czy leczenie sztuką to tylko zwyczajne zajęcia plastyczne, czy jednak coś więcej?

Skąd pochodzi arteterapia?

W latach 30. XX wieku, polscy naukowcy zaczęli interesować się wpływem sztuki na zdrowie człowieka. Inicjatywę w Polsce wykazał profesor Stefan Szuman, który zawodowo zajmował się pedagogiką i etyką. Jego działania kontynuował profesor Julian Aleksandrowicz, który był onkologiem. To właśnie on, na przełomie lat 60 i 70, wprowadził do szpitali metody mające na celu pomoc w leczeniu chorych. Metody te były bardzo podobne do aktualnych, którymi posługuje się arteterapia. W latach 90 w Polsce terapia ta prawdziwie rozkwitła. Przyczyniły się do tego rozmowy z terapeutami z Zachodu i wymiana doświadczeń z nimi oraz liczniejsze, a także lepsze jakościowo tłumaczenia zachodnich opracowań w temacie terapii sztuką. Wzrost popularności tej formy terapii skutkuje coraz większą ilością terapeutów specjalizujących się w tym zakresie. Jak w artykule https://sensarte.pl/czym-jest-arteterapia/ podkreśla założycielka Centrum Arteterapii SensArte Anna Sikorska, arteterapeuta jest zawodem równoważnym psychoterapeuty.

Arteterapia w Centrum Arteterapii SensArte

Arteterapia – czym dokładnie jest?

Brytyjskie Stowarzyszenie Arteterapeutów zdefiniowało ją jako jedną z form psychoterapii traktującą wszelaką sztukę jako podstawę w komunikacji. Osoba chora, przy pomocy psychoterapeuty, tworzy różne artystyczne obiekty (np. rzeźby, utwory, a nawet utwory literackie), a uzyskany rezultat w postaci ukończonego dzieła przedstawia terapeucie i wyjaśnia znaczenia poszczególnych elementów. Z kolei terapeuta pozwala mu dostrzec jeszcze inne znaczenia dzieła i przeprowadza analizę wraz z uczestnikiem arteterapii.

Nie trzeba mieć talentu plastycznego lub innych wyjątkowych umiejętności, by wziąć udział w tej formie terapii. Istotna jest w niej ekspresja emocji, tworzenie dzieła oraz wspólna interpretacja go. Nie należy myśleć, że arteterapia to po prostu zajęcia plastyczne. Leczenie sztuką skupia się na emocjach i psychice twórcy. Poza tym, psychoterapeuta nie odgrywa roli krytyka lub nauczyciela, ale towarzysza i przewodnika. Zachęca uczestnika arteterapii do tworzenia innych, nowych znaczeń, a także do ich interpretacji. Natomiast pacjent to twórca. Dzieli się on z psychoterapeutą swoimi odczuciami, skojarzeniami oraz interpretacją elementów dzieła. Dzięki temu, osoba chora może lepiej poznać i zrozumieć siebie oraz swoje problemy. W zajęciach arteterapeutycznych mogą brać udział osoby w każdym wieku. Jak możemy dowiedzieć się na stronie warszawskiego Centrum Arteterapii SensArte, terapia dla dzieci i młodzieży wykorzystuje inne metody, niż terapia dla dorosłych, jednak zadaniem każdej z nich jest pomoc w rozwiązaniu problemów, które doskwierają pacjentom.

Arteterapia wykorzystuje mnóstwo różnych form sztuki – fotografię, malarstwo, film, rzeźbiarstwo itp. Arteterapia obejmuje psychoterapię słowem (np. biblioterapię, terapię poprzez poezję), a także terapię dźwiękiem (np. muzykoterapię, terapię stosującą dźwięki natury, choreoterapię), psychodramę i pantomimę.

Jakie są cele arteterapii?

Głównym celem leczenia sztuką jest umożliwienie uczestnikowi arteterapii rozwoju oraz przemiany. Nieodłącznym elementem procesów twórczych jest autoekspresja, a ona ma za zadanie pomóc pacjentowi rozwiązać swoje psychologiczne problemy.

Cele arteterapii:

  • podniesienie samooceny oraz samoświadomości,
  • rozwój interpersonalnych umiejętności,
  • redukcja stresu,
  • rozwój ekspresji samego siebie oraz spontaniczności,
  • introspekcja,
  • uwolnienie destruktywnych emocji,
  • zmniejszenie napięcia.

Leczenie sztuką jest bezpieczną formą terapii i nawet osoby głęboko upośledzone umysłowo, niepełnosprawne i z ciężkimi zaburzeniami mogą z niej korzystać. Arteterapią leczy się stany lękowe, depresję, zaburzenia osobowości, uzależnienia oraz autyzm. Wykorzystuje się ją również do leczenia problemów powstałych w relacjach rodzinnych, problemów związanych z konsekwencjami nadużycia seksualnego, zaburzeniach neurologicznych i fizycznych. Arteterapia nie ma żadnych ograniczeń wiekowych i każdy może poddać się tej formie leczenia.